کیامان دانش

دوره های درون سازمانی » آموزش استانداردهای تخصصی آموزش »

آموزش استانداردهای تخصصی آموزش

جهانی شدن و توسعه سریع تکنولوژی‌ها، شرایط شرکت‌ها و رقابت را در بازار تغییر داده است. کیفیت منابع نیروی انسانی، فاکتور کلیدی برای حفظ عملکرد بالا می‌باشد. برای توسعه منابع انسانی لازم است که سرمایه‌گذاری مستمری انجام شود. برای محافظت از این سرمایه‌گذاری بر روی آموزش و توسعه مدیریت منابع انسانی، نیاز به سیستمی می‌باشد تا فرایندهای توسعه منابع انسانی را طرح‌ریزی، پیاده‌سازی، ارزیابی و کنترل نماید. آموزش‌های در حین کار در مقایسه با آموزش‌های معمول، بیشتر برای برآوردن نیازهای مشخص سازمانی می‌باشند. بیشتر سازمان‌ها و شرکت‌ها در سراسر دنیا، توجه خود را به طور ویژه به کارکنان معطوف می‌دارند و اعتقاد دارند که با ارزش‌ترین سرمایه سازمان کارکنان هستند ولی بیشتر آنها رابطه بین صلاحیت‌ها و طرح تجاری را مدیریت نکرده‌اند.

امروزه با گذر از عصر صنعتی و اطلاعات و ورود به عصر دانش، با توجه به سرعت تغییر تکنولوژی ها و سیستم های کاری سازمان ها، استفاده از فرایند اموزش، قوی ترین ابزاری است که می تواند راهگشای سازمان ها جهت حضور و بقاء در عرصه بازار های رقابتی باشد.اما افزایش کمی نفر ساعت آموزش و برگزاری دوره های مختلف اموزشی،به تنهایی نمی تواند نشانگر کیفیت و بکار بستن آموزش های فراگرفته شده در سازمان باشد، بلکه این اثر بخشی آموزش است که می تواند شاهدی دال بر ضمانت اجرایی دوره های آموزشی باشد.

سازمان استاندارد جهانی ISO سه نوع استاندارد را برای سازمانها متناسب با ماموریت آنها تدوین نموده است.

1- استاندارد 10015:1999 راهنمای برای آموزش کارکنان

2- استاندارد IWA2:2007 راهنمایی برای سازمان های که هم کار آموزش و هم پرورش را انجام می دهند مانند دانشگاه ها

3- استاندارد ISO 29990:2010 الزامات برای سازمان های برگزار کننده دوره که می تواند شامل موسسات آموزش و حتی سازمان هایی که آموزش را در محل سازمان برگزار می کنند باشد.

ISO 10015:1999

استاندارد ISO 10015 از جمله استاندارد های سری10000 و راهنمایی جهت طرح ریزی و سازماندهی فرآیند آموزش در سازمان ها می باشد.

استقرار فرآیند آموزش بر اساس استاندارد ISO 10015 می تواند موثر ترین راه در خصوص پایش و اندازه گیری اثر بخشی فرآیند آموزش باشد.در این استاندارد، چگونگی طرح ریزی یک فرآیند چهار مرحله ای شامل نیاز سنجی، اجرا، ارزیابی اثر بخشی آموزش عنوان می گردد.

اجرای اثر بخش سیستم مدیریت آموزش در آموزش در سازمان، نیازمند تعهد مدیریت، تعهد آموزش گیرندگان و در نهایت تعهد آموزش دهندگان می باشد. با استفاده از راهنمای موجود دراین استاندارد، سازمان ها علاوه بر رفع این نیازمندی، در مسیر تحقق یک"سازمان یاد گیرنده"حرکت می نمایند.

مزایای ایزو 10015:1999

این استاندارد برای شرکت هایی که با ایزو 9001:2008 سیستم های مدیریت کیفیت آشنایی دارند به راحتی قابل درک است.
• همچنین این استاندارد برای سازمانهایی که ایزو 9001:2008 را پیاده سازی نکرده اند، و در عوض به اتخاذ ابزار کیفیتی دیگر پرداختند (مانند مدل EFQM، یا رویکردهای TQM) قابل کاربرد است.
• راهنمایی های این استاندارد بر فناوری آموزش و آموزش سازمانی متمرکز است، زیرا بطور ویژه برای پاسخ گویی به نیازهای آموزشی طراحی شده.
• ایزو 10015 سرمایه گذاری انجام شده در بخش آموزش را با عملکرد سازمانی ارتباط می دهد.
• ایزو 10015 روند آموزش را برپایه قواعد یادگیری علمی و سازمانی الزامی می دارد.

پیاده سازی ISO 10015
پیاده‌سازی این استاندارد شامل چهار مرحله می‌باشد.
1. تعریف و تشریح نیازهای آموزشی (تعیین نیاز آموزشی باید بر مبنای نیازهای آموزشی فعلی و نیازهای آموزشی مورد انتظار با توجه به صلاحیت‌های پرسنل باشد.) این امر نشان‌دهنده آن است که نیازهای آموزشی آتی باید در ارتباط با طرح تجاری و اهداف استراتژیک باشند و باید از طریق منابع داخلی و خارجی نسبت به تامین خدمات آموزشی اقدام گردد.
2. طراحی و برنامه ریزی روند آموزش
3. ارائه آموزش
4. ارزیابی نتایج و خروجی آموزش

ISO 29990:2010
جدید ترین استانداردی که تاکنون در زمینه آموزش تدوین شده است استاندارد ۲۹۹۹۰ هست که در سال ۲۰۱۰ (توسط BSI موسسه استاندارد بریتانیا) تدوین شده است. ویژگی های اصلی‌ این که این استاندارد را از سایر استاندارد های حوزه آموزش متمایز می‌کند بدین قرارند:
تمرکز اصلی این استاندارد بر یادگیری (learning) است به جای آموزش(Training) و این استاندارد هم در سازمان‌های آموزشی و هم برای واحد آموزش سازمان‌ها قابل پیاده سازی است. برخلاف استاندارد ایزو۱۰۰۱۵ که صرفا برای واحد آموزش سازمان‌ها درنظر گرفته شده و استاندارد IWA2 که صرفا برای سازمان‌هایی که فعالیت اصلی‌شان آموزش است قابل کاربرد است، این استاندارد در تمامی سازمان‌ها قابل پیاده سازی است.
این استاندارد صرفا به فرایند های آموزش سازمان‌ها نمی‌پردازد و علاوه بر توجه به فرایند آموزش، به فرایند مدیریت منابع انسانی، مدیریت مالی، مدیریت ریسک و… نیز توجه می‌شود.
در این استاندارد تاکید بسیار ویژه ای به دو مفهوم Learning به معنی یادگیری و Facilitator به معنی تسهیل کننده می باشد. این تاکید دلیل بر اهمیت آموزش های که در آن استاد یا مربی نقش کمک کننده به یادگیرنده دارد. و با معنی استاد در دانشگاه کمی متمایز است. نکته دوم اینکه یادگیری در این استاندارد فراتر از فقط کسب دانش است بلکه شامل اکتساب دانش، رفتار، مهارتها، ارزش ها، اولویت ها یا درک می باشد با این نگاه استاندارد ISO 29990:2010 به فرایند آموزش نگرشی جدید در سازمان ها بایستی بوجود آمده تا بتوان در راستای این استاندارد شاهد رشد کیفی در اموزش های ضمن خدمت سازمانی در کشور باشیم.

تعریف شایستگی در استاندارد 29990
شایستگی: دانش،درک،مهارت یا نگرش قابل مشاهده یا قابل اندازه گیری،یا هر دو می باشد که در یک موقعیت کاری معین و در توسعه حرفه ای یا توسعه فردی،یا هر دو به کار گرفته و غالب می شود.
نکته مهم در تعریف شایستگی در استاندارد ISO 29990:2010 قابل مشاهده یا قابل اندازه گیری بودن شایستگی است که در استاندارد ISO 10015:1999 به آن اشاره نشده. این نکته کمک بسیار زیادی در فرایندهای نیازسنجی شغل، شاغل و سازمان می نماید.

نیاز سنجی آموزش در فرایند ISO 29990 و مشکلات مشاوران ضعیف
در استانداردISO 29990:2010 بحث مربوط به نیاز سنجی با عنوان تعیین نیازهای یادگیری می باشد. و طی مشاوره های که در این زمینه با موسسات مختلف آموزشی داشته اند، این بخش در واقع براساس چارچوب های ملی برای استانداردهای صلاحیت یا پیشرفت در آن حوزه یا بخش مربوط می باشد. که برای فراگیر این نیاز مشخص باشد. اما در شرکت های که خود فرایند اجرای دوره های سازمانی را بر عهده دارند( پتروشیمی و صنایع خودرو سازی و ...) بایستی استاندارهای صنعت مربوطه هم در فرایند نیازسنجی مورد نظر قرار بگیرد. نکته مهم در فرایند نیازسنجی آموزش در کشور ضعف مشاوران که فرایند نیازسنجی را به صورت اجرای چند فرم می بیینند و توان اجرایی ضعیفی در تعیین نوع الگوی مناسب نیازسنجی برای مشاغل سازمان دارند. لذا بایستی دقت کرد مشاوران کم تجربه و بدون دانش اجرای در این عرصه با دادن چند فرم که بعضا این اطلاعات را از سازمان های دیگر به سرقت بردند و با ساختن چند فیلم آموزشی و قرار دادن در سایت های که کپی برداری از کارهای دیگران بوده و به نام خود استفاده می کنند. مسیر آموزش شما را در مسیر اشتباهی قرار می دهند. واین بزرگترین افت آموزش کشور می باشد.

نحوه يكپارچه نمودن ISO 10015 با ISO 9001 و ساير استاندارد‌ها
پياده سازي صحيح ISO 10015 به سازمان كمك مي كند تا اقدامات کنشي را به جاي اقدامات واکنشي (منفعلانه) در ارتباط با صلاحيت پرسنل به انجام برساند. اقدامات کنشي اقداماتي هستند که سازمان قبل از اينکه نبود سطح مناسبي از آگاهي و صلاحيت در پرسنل منجر به مشکلي براي عملکرد سازمان شود، براي تأمين اين سطوح از آگاهي و صلاحيت برنامه ريزي و اقدام نمايد. براي حصول اطمينان از كيفيت آموزش ها بايد فرآيند آموزش را به عنوان بخشي از سيستم مديريت كيفيت سازمان در نظر گرفت. پايش و بهبود فرآيند مطابق ISO 10015 موجب حصول اطمينان از مديريت و پياده سازي صحيح سيستم دارد.

کدام استاندارد بهتر است؟ ISO10015 یاISO 29990 ؟
بایستی در جواب این سوال گفت که هرکدام از این استانداردها دامنه کاربرد خود رادارد. استاندارد ISO10015 برای اجرای فرایند اموزش برای کارکنان آن سازمان است ولی استاندارد ISO 29990:2010 الزامات پایه برای تامین کنندگان آموزش است. نکته ای که حائز اهمیت است سازمان ها ی که خود مسئولیت اجرای دوره های آموزش برای کارکنان خود در سازمان دارند و یا اینکه خدمات آموزشی برای بیرون انجام می دهند این استاندارد می تواند راهگشای خوبی برای سیستم مندی و مهندسی آموزش گردد.

ابلاغ ها